Rác thải y tế bỏ chung với rác thải sinh hoạt

Mới đây,ấthiệnbấtcậpquátảitrongthugomchấtthảicủangườiFđiềutrịtạinhà Tổ chức Y tế thế giới (WHO) có báo cáo cho biết, hàng chục nghìn tấn rác thải y tế từ đại dịch Covid-19 đang gây sức ép lớn đối với hệ thống quản lý rác thải y tế toàn cầu, đe dọa sức khỏe con người và môi trường, đặt ra nhu cầu cấp thiết phải cải thiện các phương thức quản lý chất thải y tế.

Tại Việt Nam, để tăng cường quản lý chất thải phát sinh từ các trường hợp F0 điều trị tại nhà, Bộ Y tế đề nghị Bộ Tài nguyên và môi trường chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương triển khai giải pháp vận chuyển, xử lý chất thải trong phòng, chống dịch COVID-19. 

Tại tọa đàm “xử lý rác thải của bệnh nhân F0 điều trị tại nhà” do Tạp chí Môi trường và Cuộc sống phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ TN&MT và Hà Nội tổ chức, tại đây các chuyên gia, nhà quản lý đã chỉ ra rằng, hiện nay, Việt Nam đã trở thành nước thứ 3 trên Thế giới có tỷ lệ người nhiễm Covid-19 với hơn 3,7 triệu người mắc. Với tỷ lệ mắc cao và tăng nhanh như vậy, đã vượt quá khả năng phục vụ của đội ngũ y tế, đặc biệt là tuyến cơ sở.

Tuy nhiên, những người mắc SARS-CoV-2 lần này lại có triệu chứng nhẹ, chủ yếu là sốt, ho, rát cổ họng. Để giảm tải cho tuyến cơ sở trước áp lực bệnh nhân F0 tăng cao, Bộ Y tế đã có hướng dẫn cho phép những bệnh nhân F0 có triệu chứng nhẹ được pháp điều trị tại nhà.

Nhưng những bất cập từ đây cũng bắt đầu xảy ra, đó là các loại rác thải của người F0 điều trị tại nhà được xử lý ra sao để tránh lây nhiễm cho cộng đồng. Theo khảo sát hiện nay, các F0 ăn ở cùng gia đình, rác thải sinh hoạt thì thu gom chung. Rác thải y tế, bông băng, những giấy lau dịch mũi, hoặc khạc đờm của bệnh nhân F0 được thu chung vào một túi nilong, sau đó chờ đến lúc có công nhân vệ sinh môi trường đi thu gom thì sẽ mang cùng rác thải sinh hoạt.

Nhiều địa phương vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể việc thu gom, phân loại, bảo quản rác thải của F0 tại nhà như thế nào, nên mỗi người thực hiện một cách. Có gia đình có ý thức thì cho vào túi nilong riêng, và màu sắc khác nhau để phân loại, sau đó chờ công nhân vệ sinh môi trường đi thu gom là vứt cùng rác thải sinh hoạt.

Trong khi đó, người công nhân vệ sinh môi trường nếu không được tập huấn, hoặc hướng dẫn thì cũng thu gom luôn rác thải sinh hoạt và rác thải của F0 vào một xe rồi chở đi. Những rác thải của F0 điều trị tại nhà này nếu không được quản lý, xử lý đúng quy định sẽ là nguồn nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng rất cao.

Nhiều nơi không hướng dẫn, thu gom rác thải của F0 điều trị tại nhà

Mặc dù Bộ Y tế đã nhiều lần yêu cầu, hướng dẫn các địa phương cũng như những người mắc COVID-19 điều trị tại nhà cần phân loại rác thải y tế, xử lý đồ dùng để tránh lây nhiễm. Tuy nhiên, hiện nay khi F0 điều trị tại Hà Nội tăng cao, công tác này lại đang bị “xem nhẹ”

Theo chia sẻ của chị Ng. N. U (là F0 điều trị tại nhà, hiện trú tại phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội), từ khi có dịch Covid-19 đến nay, trải qua nhiều làn sóng dịch khác nhau, nhất là sau Tết Nguyên đán 2022 đến nay tại khu vực chị U. sinh sống đã có rất nhiều F0 điều trị tại nhà, gia đình chị có 2 người F0 hiện cũng đang điều trị tại nhà. Tuy nhiên, sau khi khai báo y tế với phường Yên Hòa, chị U. cũng như các trường hợp F0 tại khu vực quanh nhà chị không được hướng dẫn bất kỳ điều gì liên quan đến phân loại rác thải cũng như xử lý đồ dùng cá nhân của F0.

"Tôi và chồng tôi và nhiều người trong ngõ nhà tôi bị Covid-19, theo quy định là chúng tôi khai báo y tế với phường Yên Hòa, tuy nhiên sau đó chẳng được hướng dẫn bất cứ điều gì liên quan đến xử lý rác thải của gia đình có người F0 như thế nào. Những ngày đầu, tôi luôn để riêng những rác thải cá nhân của tôi thành 1 túi nilon riêng có nhắc công nhân thu gom rác nhưng sau khi tôi rời đi, họ vẫn trộn lẫn rác các gia đình F0 và người dân bình thường vào với nhau”, chị U. chia sẻ.

Cũng đang là F0 điều trị tại nhà, anh L. T. C (quận Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết gia đình từ khi “dính” F0 và khai báo y tế xong không hề được phát bất kỳ túi nilon chuyên dụng hay hướng dẫn xử lý rác thải của người F0 hằng ngày.

"Gia đình tôi có nhiều khẩu trang, khăn giấy, quần áo, thực phẩm…sau khi sử dụng chúng tôi phân loại rác tại nhà, cho vào túi buộc kín và đưa ra cửa. Nhưng rồi sau đó, đơn vị thu gom lại chẳng phân loại để sang những thùng rác hay xe rác riêng mà cho hết vào 1 xe. Nguyên chuyện phân loại rác tại nguồn thôi đã chưa đảm bảo, nói gì đến thu gom, xử lý rác của người F0”, anh C. bức xúc.

Sống tại chung cư Thăng Long Victory (An Phú, Hoài Đức, Hà Nội), anh N. C. M. chia sẻ: “Cả gia đình tôi gồm 4 thành viên đều là F0, tòa nhà tôi cũng rất nhiều người bị F0. Mặc dù đã khai báo y tế rõ ràng nhưng ban quản lý tòa nhà cũng nhưng cơ quan chức năng sở tại không có bất kỳ hướng dẫn hay phát túi nilon hoặc đặt thùng rác chuyên dụng gần khu vực để gia đình tôi vứt rác riêng vào đó. Trong khi chung cư chỉ có duy nhất 1 đường ống chung cho cả tòa, hiện tất cả cư dân chẳng còn cách nào khác là xả chung vào”.

Theo anh Minh, gia đình nhà anh trước khi xả vào đường ống chung đó đã xịt khuẩn các túi nilon đựng rác. Tuy nhiên, anh Minh cho rằng việc làm này rất bất tiện và vẫn tiền ẩn nguy cơ ảnh hưởng để môi trường chung.

Công tác thu gom rác thải ở một số địa phương đang có hiện tượng quá tải

Liên quan đến nội dung này, ông Nguyễn Thành Lam - Chuyên viên chính Vụ quản lý chất thải, Tổng Cục Môi trường cho biết, Bộ TN&MT đã có những quy định, hướng dẫn về quy trình thu gom và xử lý rác thải của bệnh nhân F0 điều trị tại nhà.

“Thời gian quan bộ TN&MT cũng phối hợp với Bộ Y tế và các đơn vị liên quan ban hành nhiều văn bản thường xuyên cập nhật về địa phương, trao đổi với các cơ sở xử lý chất thải nguy hại. Trong quá trình xây dựng các văn bản pháp luật, đã chú trọng đến vấn đề chất thải y tế lây nhiễm. Trong các văn bản đều đề nghị UBND các tỉnh điều chỉnh kế hoạch thu gom cho phù hợp tình hình của từng địa phương. Việc cách ly, điều trị F0 tại nhà mang lại một số tín hiệu tích cực, tuy nhiên, một bất cập đang đặt ra đó là vấn đề thu gom và xử lý rác thải của F0 điều trị tại nhà”, ông Lam cho hay.

Theo ông Lam, hiện nay, công tác thu gom rác thải ở một số địa phương đang có hiện tượng quá tải. Bộ TN&MT cũng đã có chuẩn bị các đề xuất phương án để hỗ trợ chi phí cho bên xử lý rác thải. Điều này do Chủ tịch UBND các tỉnh chịu trách nhiệm toàn bộ. Bộ TN&MT cũng đã hướng dẫn các tỉnh, thành phố bố trí nguồn lực cho các địa phương, đã rà soát cập nhật và bổ sung kinh phí.

Bộ Y tế và Bộ TN&MT đã phối hợp chặt chẽ, có các cuộc hội thảo, toạ đàm để nâng cao nhận thức cho người dân về phân loại chất thải. Về vấn đề này, có những địa phương làm tốt, có những địa phương bị bất ngờ bùng dịch, Bộ cũng nhận thấy, sau đợt này sẽ quán triệt UBND các tỉnh cần truyền thông nhiều hơn nữa, nâng cao nhận thức cho cộng đồng về phân loại, thu gom để xử lý rác đúng quy định nhất. giảm bớt khó khăn cho các cơ sở xử lý rác thải.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Hữu Chiến, Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Hà Nội (URENCO 2) chi nhánh Hoàn Kiếm cũng cho rằng, là đơn vị được giao nhiệm vụ thu gom rác, số lượng F0 tăng nhanh hiện nay đã gây nhiều khó khăn, thách thức. Nhiều nơi rác thải gia tăng càng nhiều, không được phân loại vứt chung cùng đường rác sinh hoạt. Nhiều hộ gia đình không bỏ rác vào túi riêng, hiện nay việc bỏ rác thải của F0 vào “túi màu vàng” vẫn còn hạn chế, vậy nên công nhân khi đi thu gom rác không nhận biết được màu sắc túi riêng.

Ngoài ra, theo ông Chiến, thực tế hiện nay đang gây ra nhiều khó khăn thách thức cho lực lượng thug om rác như: Công tác phổ biến hướng dẫn tại một số phương xã chưa được triệt để, rác thải gia tăng càng nhiều, trường hợp không được phân loại vứt chung cùng đường rác sinh hoạt, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng.

Có nhiều trường hợp đưa rác ra điểm thu gom rác không đúng giờ, gây khó khăn cho công tác thu gom rác thải.

Bên cạnh đó, các ca F0 tại nhà nằm rải rác trong các ngõ ngách sâu nhà cao tầng, phát sinh nhiều điểm thu, nhân công, phương tiện bố trị tốn kém phát sinh nhiều chi phí.

Lượng rác tăng, áp lực xử lý rác F0 tại nhà, và hiện nay chưa có đơn giá chính thức về rác thải này, gây ra nhiều khó khăn. Hiện nay, URENCO 2 đã thống nhất cách thu gom tách biệt, khi thu rác có nguy cơ lây nhiễm từ F0 điều trị tại nhà sẽ thu vào múi giờ khác nhau, rác thải từ F0 sẽ thu vào ban ngày, còn rác sinh hoạt sẽ thu vào buổi tối, tránh lẫn rác thải gây nguy hiểm ra cộng đồng, URENCO có hướng dẫn thu gom tại các khu chung cư, đến tận phòng để đảm bảo rác được thu gom theo đúng quy định.

Trước thực trạng rác thải gia tăng từ F0 tại nhà, URENCO 2 đã chọn cách làm là dán thông báo đến từng hộ gia đình bỏ rác, trường hợp phát hiện không bỏ rác đúng quy định, công nhân thu gom sẽ báo với bên quản lý của URENCO, đồng thời hiện tại URENCO có mạng lưới phối hợp với chính quyền địa phương đối với các trường hợp không bỏ rác theo quy định, sẽ báo cáo lực lượng chức năng để xử lý các trường hợp này theo quy định./.